الأمان من الأخطار (کتاب)

الأمان من أخطار الأسفار والأزمان از آثار رضى الدین، سيد على بن طاووس حسینى حلى، متوفاى 664 هجرى. اولین کتاب در ادعیه و آداب سفر و راه علاج امراض در سفر است و قبل از سید ابن طاووس هیچ کس کتابى مستقل در این موضوع و به این سبک ننوشته است.

مؤلف

سید رضی الدین علی بن موسی (589-664 ق)، معروف به سید بن طاووس از بزرگترین علمای ربانی شیعه در قرن هفتم بود. او از نوادگان امام حسن مجتبى و امام سجاد (ع) است و در شهر حله ولادت نمود. جد هفتم ايشان، محمد بن اسحاق، كه به خاطر زيبايى و ملاحتش به طاووس مشهور شده بود از سادات بزرگوار مدينه محسوب مى‌شد. سید بن طاووس نقیب شیعیان در زمان حکومت مغول بر بغداد بود و وی را به سبب تقوا، مراقبه فراوان و حالات عرفانی «جمال العارفین» خوانده‌اند. او آثار بسیاری دارد که موضوع غالب آنها ادعیه و زیارات است. کتاب مقتل سید الشهداء او با نام لهوف نیز معروف است. علامه حلی و شیخ یوسف سدیدالدین (پدر علامه حلی) از شاگردان سید بن طاووس بودند.

معرفی کتاب

سید در مقدمه کتاب مى فرماید: «با توجه به اینکه در سفرها خطرها و مشکلات فراوانى براى انسان پیش مى آید...تصمیم گرفتم کتابى بنویسم که حافظ انسان در سفرها باشد.در این کتاب بسیارى از اسناد روایات و کتب منبع آنها را ذکر نکرده ام چرا که هدف در این کتاب اختصار است و این کتاب، کتابى است براى عمل کردن و سلامت ماندن (نه کتابى روایى و به عنوان منبع).»

سید نکته اى ذکر کرده که در هر جا دعایى در روایات نیافته یک دعا در آن موضوع انشاء کرده و دلیل و مجوّز این کار را هم روایاتى مى داند از جمله این روایت:«عبد الله بن حماد انصارى از امام صادق علیه السلام نقل مى کند که به ایشان عرض کردم: دعایى به من بیاموز.امام در جواب فرمود: «إن أفضل الدعاء ما جرى على لسانک»، یعنى بهترین دعا آن است که بر زبان خودت جارى شود.» به همین خاطر سید ابن طاووس در کتب مختلف، دعاهاى فراوانى نقل کرده است.

ابن طاووس در عین اینکه براى این نوع ادعیه سندى ندارد تأکید مى نماید که:«من با این کار دعا نمى سازم بلکه اینها ادعیه اى است که خداوند جل جلاله به من افاضه کرده است و من براى شما نقل مى کنم.»

مصنف، کتاب «الأمان» را به 13 باب تقسیم کرده و در هر باب فصول متعددى گنجانده است.در ابتداى کتاب نیز فهرست تفصیلى مطالب کتاب را ذکر کرده تا دسترسى به مطالب آن در کوتاه ترین زمان ممکن عملى گردد.از جمله محتویات کتاب الأمان کتاب «برء الساعة محمد بن زکریاى رازى» و کتاب «قسطا بن لوقاى یونانى» است که به طور کامل در دو باب از کتاب ذکر شده اند.

کتاب «برء الساعة» راه علاج فورى بعضى از بیمارى ها است که مصنف به آنها دست یافته، مانند زکام، سردرد،چشم درد و...کتاب «قسطا بن لوقا» هم شامل انواع بیمارى هایى است که ممکن است در مسافرت براى انسان پیش بیاید و راه درمان آنها و اوقات مناسب براى خوردن و آشامیدن و استراحت در مسافرت ها را ذکر کرده است.

سیر بیان مطالب کتاب توسط مصنف سیرى منطقى و بسیار دقیق است چرا که ابتداى کتاب بحث تصمیم به مسافرت و مقدمات آن و دعاهاى قبل از خروج از خانه و...است، بعد بحث لوازم سفر و وسایل مورد نیاز و همراهان در سفر مطرح شده. پس از آن ادعیه فراوانى براى خروج از منزل و در طول سفر ذکر شده است.سپس امراضى که ممکن است انسان در سفر به آنها مبتلا شود و راه درمان آنها مفصلا بیان شده است

منابع

ویکی نور

متن کتاب الامان من اخطار الاسفار و الازمان

الامان من اخطار الاسفار و الازمان